**English version see below**
Dinsdag 31 januari 2023- deel 1
Lali rijdt ons met de Educo Africa bus[1] naar Langa, de township waar hij is geboren, getogen en nog steeds woont. Langa is de oudste township van Kaapstad, er wonen ongeveer een miljoen mensen. Vanuit het centrum van de stad rijd je eerst door een stuk niemandsland en langs een grote rioolverwerker, de geur is er altijd, en dan kom je Langa binnen. Huizen, huisjes, krotten aaneengeregen en doorsneden door brede straten. Plastic en ander straatvuil hoopt zich overal op. Het is stil op straat, als een Hollandse buitenwijk op een doordeweekse dag.
De ochtend brengen we door bij Bridges for music in Langa. Daarover in een volgende blog meer. S middags gaan we naar een gaarkeuken annex voedselbank waar dagelijks honderden mensen van eten worden voorzien. We helpen met schoonmaken. En we maken een wandeling door de wijk met Lali en Fundi. Fundi werkt bij Bridges en is ook van deze wijk. We starten bij het kleine museum van Langa, in het gebouwtje waar vroeger de rechtbank en het afstempelloket zaten en dat verhaalt over de geschiedenis van de townships en Apartheid.[2]
Vanaf een uur of drie begint de wijk te leven. Kinderen komen in hun uniformpjes uit school, mensen komen van hun werk in de stad. In de wijk zelf is weinig bedrijvigheid. Opmerkelijk voor een wijk met zoveel inwoners. Mede door de komst van migranten vanuit Somalië en Nigeria groeit er de laatste paar jaar iets van lokale economie. Een coffeeshop (met koffie), een galerie, een kapper. Trefpunt is sinds kort de carwash. Die blijkt te bestaan uit wat asfalt, vier grote emmers met sponsen en ‘Carwash’ op een kale muur gespoten. Het heft in eigen handen nemen, een bedrijfje beginnen, het bestaat nauwelijks. Mensen hebben weinig vertrouwen dat het kan lukken. Een eeuw lang ‘geknecht’ zijn laat kennelijk zijn sporen na. Het doet me denken aan de gelatenheid die ik in Midden-Europa ontmoet bij mensen die lang onder het communisme hebben gediend.
We waren gewaarschuwd. Schapenkoppen. Het eten van het vlees van de schapenkop kent een lange traditie in de Xhosa cultuur. In een straat zitten een aantal vrouwen op een rij die elke dag schapenkoppen bereiden. Hun gezichten zijn geverfd. Ze porren in het open houtvuur en wentelen de koppen. Honderden koppen worden dagelijks gekookt, geroosterd en verkocht. Vroeger mochten alleen mannen de tong van het schaap eten; het lekkerste stukje van een schapenkop. Voor vrouwen was het verboden want ze zouden er te veel praatjes van krijgen. Inmiddels is dat verandert, vertelt onze gids Xolani de volgende dag met een grijns. Nu mogen vrouwen ook de tong eten. Alleen ze doen het niet.
Is dit niet symbolisch voor de hele Apartheid? Officieel bestaat het niet meer, mensen mogen zich officieel vrij bewegen en doen en laten wat ze willen. Maar feitelijk is veel hetzelfde gebleven, in de sociale verhoudingen, in het gedrag, zo lijkt me. Bazendom en knechtendom op grond van kleur en ras wettelijk afschaffen is heel wat anders dan racistische verhoudingen achter je te laten.
Laat staan dat vrouwen hun mond opentrekken en mannen het achterste van hun tong laten zien.
Het zijn mensen als Lali en Fundi die daarin het voortouw nemen. Zij kiezen hun eigen weg zonder de banden met hun wijk te verliezen.
Aan het eind van de middag laat Lali ons zijn huis zien. Zoontje en schoonmoeder begroeten ons. Zijn vrouw komt net terug van een werkreis. Lali’s schoonmoeder pakt me met beide handen vast; “welkom oude man” zegt ze in het Xhosa. Oude man zeggen is een uiting van respect, legt Lali me uit. Toch durf ik niet te zeggen, ‘nice to meet you, old woman …’
Lees vorige blog:
Lees volgende blog:
voetnoten
[1]Lali is directeur van Educo Africa. Educo Africa draait persoonlijke ontwikkelings- en leiderschapsprogramma’s voor jongeren, in partnerschap met veel organisaties in en rond Kaapstad. Amathuba is er een van. Op deze manier verbindt Educo en legt de organisatie met alle partners een basis voor de ontwikkeling en kansen van jongeren. Marian was hiervoor directeur van Educo en Wiebke is er ook al jaren aan verbonden, naast haar werk als ‘Wilderness coach’.
[2] Townships: grote stukken grond die begin 20e eeuw als verblijfsplaatsen werden toegewezen aan zwarte dan wel colored mannelijke arbeiders. Elke nieuweling moest zich melden bij de aanmeldpost, waar een rechter besliste of je toegang kreeg. Soms vormden zich lange rijen voor de aanmeldpost en kon het dagen duren voor je werd geregistreerd.
Eenmaal toegelaten, moest iedere arbeider elke ochtend en avond zijn ‘dompas’ laten aftekenen om in de stad te kunnen gaan werken. Een keer per jaar mochten de arbeiders naar hun ‘homelands’, de toegewezen reservaten op het platteland, waar vrouwen en kinderen het hele jaar verbleven. Waar de zwarten meer dan 75% van de bevolking uitmaakten, was het grondoppervlak van de reservaten niet veel meer dan 10%. De rest was toegeëigend door en voorbehouden aan de witten.
Sinds de jaren 50 werden ook vrouwen toegelaten in de townships vanwege de groeiende behoefte aan huishoudelijk en verzorgend werk. De pasjes-wetgeving werd aangescherpt. Het waren de vrouwen die tot de eersten behoorden die eind jaren 50 in protest gingen. Protesten die al snel bloedig werden neergeslagen (denk aan Sharpeville 1960). Waar elders in de wereld dekolonisaties en bevrijdingsoorlogen zich voltrokken, werd in Zuid-Afrika het Apartheidsregime verstevigd.
*******************************************************************************************************
Day 2 - part 1: Langa
Tuesday 31.01.2023- part 1
Lali drives the Educo Africa[w1] bus[1] to take us to Langa, the township where he was born, raised and where he still lives. Langa is the oldest township in Cape Town; about a million people live there. From the center of town you first drive through a piece of no man's land and past a large sewage plant, the smell is always there, and then you enter Langa. Houses, cottages, shacks strung together intersected by wide streets. Plastics and other street garbage piles up everywhere. The streets are quiet, like a Dutch suburb on a weekday.
We spend the morning at Bridges for music in Langa. More on that in another blog. In the afternoon we go to a soup kitchen and food bank where hundreds of people are provided with food every day. We help cleaning the place. And we take a walk through the neighborhood with Lali and Fundi. Fundi works at Bridges and is also from this neighborhood. We start at Langa's small museum, in the little building that used to house the court and registration post, and which tells the history of the townships and Apartheid.[2]
From about three o'clock, the neighborhood begins to come alive. Children come out of school in their uniforms, people come from their jobs in town. There is not much formal economic activity in the district itself. Remarkable for a neighborhood with so many inhabitants. Also with the arrival of migrants from Somalia and Nigeria, the local informal economy has been growing. A coffee shop (with coffee), a gallery, a hairdresser. Meeting point has recently become the car wash. That appears to consist of some asphalt, four large buckets with sponges and "Carwash" sprayed on a bare wall.
Taking matters into your own hands, starting a business, it hardly exists. People have little confidence that it can succeed. Being "enslaved" for a century apparently leaves its mark. It reminds me of the resignation I meet in Central Europe among people who served long under communism.
We had been warned. Sheep heads. Eating the meat of a sheep head has a long tradition in Xhosa culture. On a street, a number of women sits in a row preparing sheep heads every day. Their faces are painted. They poke at the open wood fire and roll the heads. Hundreds of heads are cooked, roasted and sold every day. In the past, only men were allowed to eat the tongue of the sheep; the tastiest part of a sheep head. It was forbidden for women because it would make them talk too much. Now that has changed, our guide Xolani tells us the next day with a grin. Now women are also allowed to eat the tongue. Only they don't do it.
Isn't this symbolic for all Apartheid? Officially it no longer exists, people are officially allowed to move freely and do whatever they want. But in fact much has remained the same, in social relations, in behavior, it seems to me.
Let alone women opening their mouths and showing the men the back of their tongues.
It is people like Lali and Fundi who are leading the way in this. They choose their own way without losing ties to their neighborhood.
At the end of the afternoon, Lali shows us his house. His young son and his mother-in-law welcome us. His wife has just returned from a work trip. Lali's mother-in-law takes both my hands in hers; "welcome old man" she says in Xhosa. Saying old man is an expression of respect, Lali explains to me. Still, I dare not say, "nice to meet you, old woman ...”
Read previous blog:
Read next blog:
notes
[1] Lali is the executive director of the Youth Development organisation Educo Africa. Educo Africa run personal Development and leadership course for young people, in partnership with many organisations across Cape Town, Amathuba being one of them. In this way Educo Africa catalyses change and builds the foundation for well being and success in young people. Marian is the former director of Educo. Also Wiebke worked at Educo.
[2] Townships: large pieces of land assigned as residences to black or colored male workers in the early 20th century. Every newcomer had to report to the registration post, where a judge decided whether you were allowed entry. Sometimes long lines formed in front of the post and it could take days before you were registered.
Once admitted, each worker had to have his "dompas" signed off every morning and evening in order to go to work in the city. Once a year, workers were allowed to go to their "homelands," the assigned reservations in the countryside, where women and children stayed all year. Whereas blacks made up more than 75 percent of the population, the land area of the reservations was not much more than 10 percent. The rest was appropriated by and reserved for whites.
Since the 1950s, women were also allowed into the townships because of the growing need for domestic and care work. Pass laws were tightened. It were the women who were among the first to protest in the late 1950s. Protests that were soon bloodily put down (think of Sharpeville 1960). While elsewhere in the world decolonization and wars of liberation were taking place, in South Africa the Apartheid regime was being consolidated.
[w1]Lali is the executive director of the Youth Development organisation Educo Africa. Educo Africa run personal Development and leadership course for young people, in partnership with many organisations across Cape Town, Amathuba being one of them. In this way Educo Africa catalyses change and builds the foundation for well being and success in young people.
Comments